พะยูน

พะยูน (อังกฤษ: Dugong, Sea cow) เป็นสัตว์ป่าสงวนชนิดหนึ่ง ตามพระราชบัญญัติสงวนและคุ้มครองสัตว์ป่า พ.ศ. 2535 เป็นสัตว์ป่าสงวนชนิดเดียวที่เป็นสัตว์น้ำ เป็นสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมที่อาศัยอยู่ในทะเลเขตอบอุ่น มีชื่อวิทยาศาสตร์ว่า Dugong dugon อยู่ในอันดับพะยูน (Sirenia)

มีการศึกษาพะยูนในทางวิทยาศาสตร์เป็นครั้งแรกในปี ค.ศ. 1776 โดยได้ตัวอย่างต้นแบบจากที่จับได้จากน่านน้ำแหลมกู๊ดโฮปถึงฟิลิปปินส์ เนื่องจากมีรูปร่างคล้ายโลมาและวาฬ เดิมพะยูนจึงถูกจัดรวมอยู่ในอันดับเดียวกันคือ Cetacea แต่จากการศึกษาลักษณะโครงสร้างโดยละเอียดพบว่า มีความแตกต่างกันมาก กล่าวคือ มีขนาดเล็กกว่า หัวกลม รูจมูกแยกจากกัน ปากเล็ก มีฟันหน้าและฟันกรามพัฒนาดี ไม่เป็นฟันยอดแหลมธรรมดาเหมือน ๆ กันอย่างวาฬ[4] และมีเส้นขนที่ริมฝีปากตลอดชีวิต ในปี ค.ศ. 1816 อองรี มารี ดูโครเตย์ เดอ แบล็งวีล นักวิทยาศาสตร์ชาวฝรั่งเศส ได้ทำการแยกความแตกต่างระหว่างพะยูนกับโลมาและวาฬ ออกจากกันและจัดพะยูนเข้าไว้ในกลุ่มสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมที่มีกีบ ในอันดับ Sirenia โดยนับว่าพะยูนมีบรรพบุรุษร่วมกันกับช้างมาก่อน รวมถึงการศึกษาซากโบราณของพะยูนในสกุล Eotheroides ในประเทศอียิปต์

พบว่ามีลักษณะบางอย่างเหมือนและใกล้เคียงกันกับ Moeritherium ซึ่งเป็นต้นตระกูลของช้างยุคอีโอซีนตอนต้น หรือเมื่อประมาณ 40 ล้านปีมาแล้ว Eotheroides เป็นสัตว์มี 4 ขา มีฟันครบและอาศัยอยู่ในน้ำ ต่อมามีวิวัฒนาการเพื่อให้อาศัยอยู่ในน้ำได้ดีขึ้น โดยที่ขาหลังจะลดขนาดลงและหายไปในที่สุด ส่วนขาหน้าจะเปลี่ยนแปลงไปมีลักษณะคล้ายใบพายเพื่อให้เหมาะสมกับการว่ายน้ำ จากนั้นก็มีวิวัฒนาการมาเรื่อย ๆ จนกลายมาเป็นพะยูนในปัจจุบัน

ลักษณะและพฤติกรรม[แก้]

พะยูนมีรูปร่างคล้ายแมวน้ำขนาดใหญ่ที่อ้วนกลมเทอะทะ ครีบมีลักษะคล้ายใบพาย ซึ่งวิวัฒนาการมาจากขาหน้าใช้สำหรับพยุงตัวและขุดหาอาหาร ไม่มีครีบหลัง ไม่มีใบหู ตามีขนาดเล็ก ริมฝีปากมีเส้นขนอยู่โดยรอบ ตัวผู้บางตัวเมื่อเข้าสู่วัยรุ่นจะมีฟันคู่หนึ่งงอกออกจากปากคล้ายงาช้าง ใช้สำหรับต่อสู้เพื่อแย่งคู่กับใช้ขุดหาอาหาร ในตัวเมียมีนมอยู่ 2 เต้า ขนาดเท่านิ้วก้อย ยาวประมาณ 2 เซนติเมตร อยู่ถัดลงมาจากขา คู่หน้า สำหรับเลี้ยงลูกอ่อน มีลำตัวและหางคล้ายโลมา สีสันของลำตัวด้านหลังเป็นสีเทาดำ หายใจทางปอด จึงต้องหายใจบริเวณผิวน้ำ 1-2 นาที อายุ 9-10 ปี สามารถสืบพันธุ์ได้ เวลาท้อง 9-14 เดือน ปกติมีลูกได้ 1 ตัว ไม่เกิน 2 ตัว แรกเกิดยาว 1 เมตร หนัก 15-20 กิโลเมตร ใช้เวลาตั้งท้องประมาณ 1 ปี กินนมและหญ้าทะเลประมาณ 2-3 สัปดาห์ หย่านมประมาณ 8 เดือน อายุประมาณ 70 ปี โดยแม่พะยูนจะดูแลลูกไปจนโต ขนาดเมื่อโตเต็มที่ประมาณ 2 เมตร ถึง 3 เมตร น้ำหนักเต็มที่ได้ถึง 300 กิโลกรัม

พะยูนสามารถกลั้นหายใจใต้น้ำได้นานราว 20 นาที เมื่อจะนอนหลับพักผ่อน พะยูนจะทิ้งตัวลงในแนวดิ่ง และนอนอยู่นิ่ง ๆ กับพื้นทะเลราว 20 นาที ก่อนจะขึ้นมาหายใจอีกครั้งหนึ่ง

อาหารของพะยูน ได้แก่ หญ้าทะเล ที่ขึ้นตามแถบชายฝั่งและน้ำตื้น โดยพะยูนมักจะหากินในเวลากลางวัน พฤติกรรมการหากินจะคล้ายกับหมู โดยจะใช้ครีบอกและปากดุนพื้นทรายไถไปเรื่อย ๆ จนบางครั้ง จะเห็นทางยาวตามชายหาด จากพฤติกรรมเช่นนี้ พะยูนจึงได้ชื่อเรียกอีกชื่อหนึ่งว่า "หมูน้ำ" หรือ "หมูดุด" ในบางตัวที่เชื่องมนุษย์ อาจเกาะกินตะไคร่บริเวณใต้ท้องเรือได้[5]

การกระจายพันธุ์และการอนุรักษ์[แก้]

พะยูนพบได้ในทะเลเขตอบอุ่นอย่างกว้างขวางตั้งแต่ชายฝั่งของทวีปแอฟริกาฝั่งตะวันออก, มหาสมุทรอินเดีย, ทะเลอันดามัน, อ่าวไทย, ทะเลจีนใต้, ทะเลฟิลิปปิน, ทะเลซูลู, ทะเลเซเลบีส, เกาะชวา จนถึงโซนโอเชียเนีย โดยปกติแล้วมักจะไม่อาศัยอยู่น้ำที่ขุ่น

สำหรับสถานะของพะยูนในประเทศไทยอยู่ในภาวะวิกฤต เนื่องจากถูกคุกคามอย่างหนักในเรื่องถิ่นที่อยู่อาศัย ทำให้พฤติกรรมการหากินเปลี่ยนไปกลายเป็นมักจะหากินเพียงลำพังตัวเดียว ปัจจุบันเหลืออยู่เพียงที่เดียวในประเทศไทย คือ บริเวณหาดเจ้าไหม จังหวัดตรัง เท่านั้น คาดว่ามีเหลืออยู่ประมาณ 100 ตัว และอาจเป็นไปได้ว่ายังพอมีเหลืออยู่แถบทะเลจังหวัดระยอง แต่ยังไม่มีรายงานที่มีข้อมูลยืนยันถึงเรื่องนี้เพียงพอ

แต่ในวันที่ 23 เมษายน พ.ศ. 2549 มีชาวประมงจับพะยูนตัวหนึ่งได้ ความยาว 2 เมตร น้ำหนักประมาณ 200 กิโลกรัม ที่อ่าวคุ้งกระเบน จังหวัดจันทบุรี หลังจากการหายตัวไปนานของพะยูนในแถบนี้นานถึง 34 ปี โดยพะยูนตัวสุดท้ายที่จับได้ในบริเวณนี้คือเมื่อ ปี พ.ศ. 2515

ในปี พ.ศ. 2554 กระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม ได้ทำพิธีลงนามบันทึกความเข้าใจว่าด้วยการอนุรักษ์และการจัดการพะยูน และแหล่งที่อยู่อาศัยของพะยูนโดยครอบคลุมพื้นที่อาศัยของพะยูนทั้งหมด ระหว่างกรมทรัพยากรทางทะเลและชายฝั่ง (ทช.) กระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม กับโครงการสิ่งแวดล้อมแห่งสหประชาชาติ/อนุสัญญาว่าด้วยชนิดพันธุ์ที่มีการเคลื่อนย้ายถิ่น โดยที่ประเทศไทยนับเป็นประเทศที่ 20 ที่ลงนามในบันทึกความเข้าใจนี้

มีรายงานว่า ประชากรพะยูนที่หลงเหลืออยู่มากที่สุด คือ ออสเตรเลีย มีอยู่ประมาณ 20,000 ตัว ขณะที่ในประเทศไทย พบในอ่าวไทยประมาณ 40 ตัว และทะเลอันดามันราว 200 ตัว โดยพบมากที่สุดคือ จังหวัดตรัง และมีอัตราการตายเฉลี่ยปีละ 15 ตัว เนื่องจากถูกไล่ล่า ไม่ใช่เพื่อนำเนื้อมาเป็นอาหาร แต่ทว่านำเขี้ยวมาเป็นเครื่องรางของขลังตามความเชื่อ และตายเพราะติดกับเครื่องมือประมงต่าง ๆ [6]

ความเชื่อ[แก้]

พะยูน เป็นสัตว์ที่ทำให้นักเดินเรือในยุคกลางเชื่อว่าคือ นางเงือก เนื่องจากแม่พะยูนเวลาให้นมลูกมักจะกอดอยู่กับอกและตั้งฉากกับท้องทะเล ทำให้แลเห็นในระยะไกลคล้ายผู้หญิงอยู่ในน้ำ พะยูนมีชื่อเรียกในภาษายาวีว่า "ดูหยง" อันมีความหมายว่า "ผู้หญิงแห่งท้องทะเล"[7] ชาวประมงพื้นเมืองมีความเชื่อว่า น้ำตาพะยูนและเขี้ยวพะยูนมีอำนาจในทางทำให้เพศตรงข้ามลุ่มหลงคล้ายน้ำมันพราย จนมีกล่าวถึงในบทเพลงพื้นบ้านว่า

Manatee 

Manatee (English: Dugong, Sea cow) is a type of wild animals. Wildlife Preservation and Protection Act 2535, the Wildlife single species are aquatic. Animals are mammals that live in warm seas. The scientific name of the dugong Dugong dugon (Sirenia). 

A study of dugongs in science for the first time in 1776 by ​​a specimen caught from the waters of the Cape of Good Hope to the Philippines. The shape dolphins and whales. The dugong was included in the same Cetacea, the study found that the detailed structure. A difference that is smaller than a round nose, small mouth, with separate front teeth and molars well developed. Not the same as natural teeth peaked mountains [4], and the hairs on the lips, a lifetime in 1816 Henri de Henry Tay chrome black veil of French scientists. Not make a distinction between the dolphins, dugongs and whales. Apart and dugongs in the group of animals, mammals with hooves in the Sirenia Dugongs are by since that common ancestor with elephants before. Include the study of ancient remains in the Manatee Eotheroides currency in Egypt. 

Found to have some similarities and similar Moeritherium the spoils of elephants the early Eocene. Or about 40 million years ago Eotheroides an animal with four legs, a toothless and living on the water. Later evolved to live in water better. The leg will shrink down and eventually disappear. The front legs are altered to resemble a paddle to fit the pool. Then it has evolved steadily into a Manatee today. 

Characteristics and behavior [Edit] 

Dugongs are shaped like large seals chubby unwieldy. Paddle-like fins are Lakษa The evolution of the front legs are used for support and dig for food. No spines, no ear buds are small hairs around the lips. Some males on teens to have a tooth growing out of his mouth like ivory. To fight for the couple to dig for food. In females, the breast milk is 2 finger sized length of about 2 cm adjacent to the legs for raising their young. The body and tail of a dolphin. The body color of the background is gray breathe through lungs must breathe, the water surface for 1-2 minutes at the age of 9-10 years can reproduce normally 9-14 months with a 1-up, 2 newborn size 1. meters Weight 15-20 kilometers and takes about one year, pregnant and breastfeeding seagrass 2-3 weeks weaned at 8 months of age, approximately 70 years, mother to calf care until maturity. Size when full grown, about 2 m to 3 m up to 300 kg. 

Dugongs can hold their breath under water for around 20 minutes to sleep. Manatee settling down vertically. And lying motionless on the sea floor about 20 minutes before coming up to breathe again.

Diet of dugongs and sea grass that grows along the coast and shallow water. The dugong is often tricky in the daytime. Feeding habits are similar to the flu. It uses its pectoral fins and mouth, embossed the sand until the disc is sometimes seen a long way from the beaches. From this behavior Manatee has referred to as "water hog" or "pig paean" in some tame man. May be parasitic on algae in the boat [5]. 

Distribution and conservation. [Edit] 

Manatee found in waters extensively from the coast of Africa, the East, the Indian Ocean, Andaman Sea, Gulf of Thailand, South China Sea, the Philippines and, Sulu Sea, Celebes, Java to Zone Ocean. Catalonia Usually tend not to live in the murky water. 

For the status of dugongs in Australia is in crisis. Since being seriously threatened in their habitats. Make a habit of often tricky tricky changed into a single one. The rest is the only place in Thailand is the Chao Mai Trang is estimated that there is about 100, and it's possible that there's enough left in the sea, Rayong. But no reports have confirmed this enough. 

However, on 23 April 2549, a fisherman caught one dugong is 2 meters in length, weighing about 200 kilograms of KKB. Chanthaburi Shortly after the disappearance of dugongs in this region for the last 34 years by dugongs caught in this area since 2515. 

In 2554 the Ministry of Natural Resources and Environment. Signing the Memorandum of Understanding on the Conservation and Management of Dugongs. And habitat of the dugong dugongs covers all. The Department of Marine and Coastal (BT.), Ministry of Natural Resources and Environment. The United Nations Environment Programme / Convention on migratory species are moving. The USA is a country of 20, signed a memorandum of understanding. 

It is reported that the population of dugongs remaining, most Australians are about 20,000 while in Thailand. Found in the Gulf of Thailand and Andaman Sea about 40 to about 200 of the most common Trang and a mortality rate of 15 per year, due to being chased. Not for the meat as food. But green is read by faith. And death due to the various fishing tools [6]. 

Faith [Edit] 

The dugong is an animal that makes a navigational medieval belief that a mermaid because although dugong feeding the baby often embraced with compassion and perpendicular to the sea. Objectify remotely like a woman in the water. Dugongs are known in Jawi "See yourself," Is there meaning. "A Woman of the Sea" [7] It is believed that the local fisherman. Tears dugongs and dugong tusks had authorized the opposite sex obsessed like Prai. It is mentioned in the folk song.